नवी दिल्ली : तेलाच्या किंमतीत सलग 11 दिवसाच्या वाढीनंतर देशातील पेट्रोलचे सामान्य दर आता 100 रुपयांच्या पुढे गेले आहेत. राजस्थानमध्ये 100 नंतर, पेट्रोल अधिक वेगाने वाढत आहे, तर मध्य प्रदेशात पहिल्या शतकापासून फक्त 1 रुपया 72 पैसे दूर आहे. दोन्ही राज्यात असताना ब्रँडेड पेट्रोल आधीपासूनच 100 च्या पुढे फलंदाजी करत आहे. श्रीगंगानगरमध्ये ब्रँडेड पेट्रोल 103.59 रुपये आहे तर डिझेल 96.50 पैसे लिटर आहे. इंदूरमध्ये त्याच पेट्रोलची किंमत प्रति लिटर 101.20 रुपये आणि ब्रँडेड डिझेलची किंमत 92.21 रुपये लिटर आहे.
23 वेळा वाढली किंमत
यावर्षी किंमती 23 वेळा वाढल्या आहेत. जानेवारी आणि फेब्रुवारीत पेट्रोल आणि डिझेलचे(Petrol and diesel rates) दर अवघ्या 23 दिवसांत वाढले. त्याचबरोबर या 23 दिवसांत डिझेल प्रति लिटर 6.72 रुपयांनी महाग झाले आहे. गेल्या 10 महिन्यांतच त्याची किंमत सुमारे 17 रुपये 50 पैशांनी वाढली आहे.
राज्याराज्यात किंमती बदलतात
इंधनाचे दर राज्यात वेगवेगळे असतात. यामागचे कारण म्हणजे राज्यांनी लादलेले मूल्यवर्धित कर (VAT). म्हणूनच राजस्थानात किंमत जास्त आहे. राजस्थानमध्ये पेट्रोलवर सर्वाधिक व्हॅट आकारला जात आहे. या राज्यात व्हॅट पेट्रोलवर 36 टक्के आणि डिझेलवर 26 टक्के आहे. श्रीगंगानगरमधील तेल जयपूर किंवा जोधपूर येथून पुरविले जाते. जास्त अंतरामुळे वाहतुकीचा खर्च जास्त आहे. श्रीगंगानगरपेक्षा जयपूरमध्ये पेट्रोल चार रुपये स्वस्त आहे. मागील काळात सरकारने व्हॅटमध्ये (VAT) दोन टक्क्यांनी कपात केली होती.
भारतातील तेलावर किती कर
पेट्रोलची(Petrol) आधारभूत किंमत 31.82 रुपये आहे तर डिझेलची किंमत 33.46 रुपये आहे. पेट्रोल(Petrol) भाड्याने 28 पैसे तर डिझेलवर 25 पैसे. दुसरीकडे, जर आपण केंद्र सरकारने आकारलेल्या एक्साईज ड्युटीबद्दल बोललो तर मोदी सरकार सध्या पेट्रोलवर 32.90 रुपये आणि डिझेलवर 31.80 रुपये आकारते. यानंतर येते डीलरचे कमिशन, जे पेट्रोलवर 3.68 आणि डिझेलवर 2.51 रुपये प्रति लिटर आहे. याशिवाय राज्य सरकार व्हॅट आकारते. 16 फेब्रुवारीच्या डेटाविषयी बोलायचे झाले तर, दिल्ली सरकारने एक लिटर पेट्रोलवर 20.61 रुपये आणि डिझेलवर 11.68 रुपये व्हॅट आकारला आहे. अशाप्रकारे, दिल्लीच्या लोकांना 16 फेब्रुवारीला एक लिटर पेट्रोलसाठी 89.29 रुपये आणि डिझेलसाठी 79.70 रुपये खर्च करावे लागले.
पेट्रोल आणि डिझेलचे(Petrol and diesel rates) दर वाढण्याची कारणे
- 13 महिन्यांत सर्वात महाग पातळीवर कच्चे तेल.
- यावर्षी कच्चे तेल(Crude oil) 23 टक्क्यांनी महागले आहे.
- केंद्र पेट्रोल आणि डिझेलवरील उत्पादन शुल्क कमी करत नाही.
जगात कुठे स्वस्त-महाग
- व्हेनेझुएला मधील सर्वात स्वस्त पेट्रोल 1.45 रुपये आहे.
- हाँगकाँगमध्ये सर्वात महाग 174.38 रुपयांवर आहे.
शेजारच्या देशांत स्वस्त पेट्रोल
- भारत (दिल्ली) 90.19
- बांगलादेश 76.41
- नेपाळ 68.98
- भूतान 49.56
- पाकिस्तान 51.14
- श्रीलंका 60.26
5 वर्षांत दुप्पट कमाई
- 2014-15 मध्ये पेट्रोलियम उत्पादनांवरील उत्पादन शुल्कातून केंद्राने 1.72 लाख रुपये कमावले होते.
- 2019-20 मध्ये हा आकडा 3.34 लाख कोटी रुपयांवर पोहोचला.
- पाच वर्षांत राज्यांमध्ये व्हॅट लावल्याने 43 टक्क्यांनी कमाईत वाढ.
- 2014-15 मध्ये 1.37 लाख कोटी, 2019-20 मध्ये 2 लाख कोटी.
- एप्रिल-सप्टेंबरमध्ये राज्यांनी व्हॅटमधून 78 हजार कोटींची कमाई केली आहे.